Workshops voor digitale veiligheid: Wat heeft Zoetermeer ervan geleerd?

[Advertorial] Steeds meer inwoners van Zoetermeer krijgen te maken met digitale risico’s, waardoor praktische ondersteuning geen overbodige luxe is. Daarom bracht de gemeente op 26 november 2025 een groep van 55-plussers samen voor een middag die geheel draaide om veiliger online gedrag. Bezoekers kregen duidelijke uitleg over hoe moderne oplichtingstrucs werken, welke signalen je niet mag negeren en hoe je jezelf eenvoudig kunt beschermen.

Deskundigen deelden voorbeelden uit de praktijk en namen uitgebreid de tijd om vragen te beantwoorden. De bijeenkomst vond plaats bij inZet Noordhove & Seghwaert en trok bewoners uit de hele wijk. Het initiatief sluit aan bij een bredere inzet van de gemeente om inwoners weerbaarder te maken tegen cyberdreigingen.

Het belang van digitale veiligheid in de samenleving

Steeds meer mensen doen hun dagelijkse dingen online. Ze betalen rekeningen, bestellen iets via een webshop, of hebben contact met familie via hun telefoon. Voor ouderen is dat vaak handig en bespaart het moeite. Tegelijkertijd worden ze ook sneller doelwit van fraude.

Uit cijfers uit 2024 blijkt dat ruim 9% van de mensen ouder dan 15 jaar slachtoffer is geworden van onlinefraude (Bron: CBS). Bij ouderen ligt dat iets lager, maar het risico is er wel degelijk. Een e-mail van een bank, een sms met een betaalverzoek, een onbekende beller die zogenaamd helpt; het gebeurt vaker dan mensen denken.

Zoetermeer pakt dit aan door duidelijke uitleg te geven. Geen lange theorie, maar praktische voorbeelden: hoe herken je een nepbericht? Wat doe je als je twijfelt? Tijdens de workshops konden deelnemers eigen ervaringen delen en vragen stellen. Dat maakte het gesprek concreet. Je merkt meteen waar mensen tegenaan lopen, en wat ze nodig hebben om online zekerder te zijn.

De aanpak is simpel: geef mensen de juiste informatie, laat ze oefenen, en zorg dat ze weten waar ze terechtkunnen als het misgaat. Dat is waar digitale veiligheid om draait; niet alleen om techniek, maar ook om duidelijke steun voor de mensen die ermee moeten werken.

Online veiligheid is essentieel bij alles wat je doet

Om het onderwerp verder te verbreden, is het goed om te kijken naar andere vormen van online gedrag waarbij veiligheid een grote rol speelt. Wat je ook online doet (of dat nu shoppen is, communiceren of iets anders), het is belangrijk om alert te blijven.

Neem online winkelen. Bekende platforms zoals bol.com of Coolblue dragen het Thuiswinkel Waarborg-keurmerk. Dat geeft aan dat de webshop is gecontroleerd op zaken als privacy, duidelijke voorwaarden en veilige betaling. Wie op deze platforms koopt, weet waar hij aan toe is. Niet elk platform voldoet aan die normen, dus het loont om altijd even te checken of een site zo’n keurmerk heeft voordat je je gegevens invult.

Diezelfde zorgvuldigheid geldt ook bij online ontspanning. Denk aan casino‑platforms, waar veel Nederlandse spelers actief zijn. Een deel daarvan kiest bewust voor online casino's zonder vergunning, omdat die meer keuzevrijheid, aantrekkelijkere spellen en soms hogere bonussen bieden. Toch blijft het verstandig om alleen te spelen op sites met een erkende licentie, bijvoorbeeld uit Malta of het Verenigd Koninkrijk. Die toezichthouders zorgen ervoor dat spellen eerlijk verlopen en dat uitbetalingen daadwerkelijk plaatsvinden.

Een ander voorbeeld is internetbankieren. Daarbij draait alles om controle: gebruik sterke wachtwoorden, stel tweestapsverificatie in, en kijk altijd goed of je je in de officiële bankomgeving bevindt. Één klik op een verkeerde link kan genoeg zijn om toegang tot je rekening te verliezen.

Signalen van oplichting herkennen

Een groot deel van de workshop draaide om het leren herkennen van digitale oplichting. Veel mensen denken dat ze het verschil wel zien tussen echt en nep, maar in de praktijk blijkt dat niet altijd zo eenvoudig.

Phishing-e-mails zijn een goed voorbeeld. Ze lijken afkomstig van vertrouwde instanties, zoals je bank of de Belastingdienst, maar als je beter kijkt, klopt er iets niet. Vreemde afzenders, fouten in de tekst, of een dringend verzoek om snel te klikken; dat zijn tekenen om direct op je hoede te zijn. Een veelgebruikte truc is een link die zogenaamd naar je bankomgeving leidt, terwijl je in werkelijkheid op een nepwebsite terechtkomt die je inloggegevens probeert te stelen.

Neptelefoontjes vormen ook een risico. Oplichters doen zich voor als medewerkers van banken, de politie of zelfs zorginstanties. Ze stellen gerichte vragen, bouwen vertrouwen op en vragen vervolgens om codes of toegang tot apparaten. 

Vooral bij ouderen is waakzaamheid belangrijk. Niet omdat ze minder slim zijn, maar omdat veel van deze technieken nieuw voor hen zijn. Een vertrouwd ogend scherm of vriendelijke stem aan de telefoon kan al snel vertrouwen wekken. Juist daarom is het waardevol om deze situaties te oefenen in een veilige setting, zoals bij de workshop mogelijk was. 

Samen digitaal sterker

Online veiligheid gaat niet alleen over techniek, maar ook over mensen. Over bewustwording, gedeelde ervaringen en het vertrouwen om vragen te durven stellen wanneer iets niet goed voelt. 

Dat was precies wat deze workshop in Zoetermeer liet zien: dat kennis pas echt werkt als je die kunt koppelen aan de dagelijkse praktijk.

Digitale gevaren verdwijnen niet zomaar, en oplichters vinden steeds nieuwere manieren om hun slag te slaan. Maar dat betekent niet dat gebruikers weerloos zijn. Door te leren hoe misleiding werkt, en te weten welke signalen je niet mag negeren, sta je al veel sterker. 

De kern is helder: iedereen die online actief is, moet kunnen vertrouwen op duidelijke informatie, toegankelijke hulp en praktische ondersteuning. Alleen dan ontstaat er een digitale samenleving waarin mensen niet alleen verbonden zijn, maar zich ook veilig voelen bij wat ze doen.