Uitkeringsgerechtigde raadsleden lopen tegen knelpunten aan: oproep tot duidelijke en eerlijke regeling

Raadsleden met een uitkering lopen in de huidige praktijk tegen complexe regelgeving aan rondom hun raadsvergoeding. Dit leidt regelmatig tot financiële onzekerheid, terugvorderingen en soms zelfs verlies van het recht op uitkering. De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden vraagt aandacht voor deze problematiek en pleit voor een heldere, uitvoerbare en rechtvaardige regeling.

Uit het vandaag gepubliceerde rapport “Uitkeringsgerechtigden en de Raadsvergoeding” blijkt dat de huidige regeling onvoldoende aansluit op de praktijk. Veel raadsleden met een uitkering ervaren onduidelijkheid over hoe hun vergoeding wordt verrekend en welke gevolgen dit heeft voor hun uitkeringssituatie, zowel tijdens als na hun raadslidmaatschap.

“De regelgeving is complex en niet altijd even duidelijk – dat leidt tot terughoudendheid om politiek actief te worden,” aldus Hanneke Willemstein, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. “Het is belangrijk dat alle burgers de mogelijkheid hebben om als volksvertegenwoordiger op te treden.”

Belangrijkste bevindingen uit het rapport:

• Raadsleden met een uitkering ontvangen vaak een lagere vergoeding dan hun collega’s zonder uitkering;

• Er bestaat bij uitvoeringsinstanties en griffies veel onduidelijkheid over de toepassing van de regels;

• De angst voor fouten, terugvorderingen of fraudeverdenkingen is groot;

In sommige gevallen leidt het raadslidmaatschap tot herkeuring of verlies van uitkeringsrechten na afloop van de ambtsperiode.

Aanbevelingen

1. Zorg voor duidelijke en toegankelijke informatie. Zowel raadsleden, griffiers als uitvoeringsinstanties zoals het UWV moeten beschikken over eenduidige informatie over de combinatie van een uitkering en raadsvergoeding. Onvoldoende bekendheid en interpretatieverschillen leiden nu tot misverstanden en onzekerheid.

2. Laat het raadslidmaatschap geen invloed hebben op het recht op uitkering. Raadswerk is een maatschappelijke taak, geen reguliere betaalde arbeid. Deelname aan de gemeenteraad zou daarom niet moeten leiden tot herkeuringen of het blijvend verlies van uitkeringsrechten.

3. Voorkom dat raadsleden zelf alle verantwoordelijkheid dragen. De administratieve en juridische verantwoordelijkheid voor juiste verrekening van inkomsten en uitkering moet niet volledig bij het raadslid liggen. Er is behoefte aan een vangnet, waarbij uitvoeringsinstanties actief meedenken en fouten niet automatisch tot sancties leiden.

Oplossingsrichtingen

Ter ondersteuning van deze aanbevelingen benoemt de vereniging drie oplossingsrichtingen:

• Versimpeling en bescherming: tijdelijke opschorting van de uitkering tijdens het ambt, zonder blijvend rechtverlies.

• Vrijwilligersvergoeding: een alternatief met minimale risico’s, maar lagere vergoeding.

• Fiscaal-juridische vrijstelling: uitsluiting van de raadsvergoeding als belastbaar inkomen.

Inclusieve lokale democratie

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden pleit voor een regeling die recht doet aan de inzet van alle raadsleden, ongeacht hun inkomenspositie. Een toegankelijk raadslidmaatschap draagt bij aan een representatieve en inclusieve lokale democratie. De vereniging benadrukt dat deze oplossingen zijn bedoeld om deelname aan het lokale bestuur beter toegankelijk te maken voor alle burgers, ongeacht inkomensbron.