Gemeenten verdienen structurele zekerheid, geen tijdelijke pleisters
Het landelijk actiecomité Raden in Verzet (RiV), een breed netwerk van raadsleden uit het hele land, erkent dat het kabinet met de Voorjaarsnota 2025 eindelijk stappen heeft gezet om gemeenten financieel tegemoet te komen. Maar waar het kabinet spreekt van verlichting, ziet het actiecomité vooral een uitstel in de structurele aanpak van de problemen.
De toevoegingen aan het gemeentefonds tot en met 2027 zijn een weliswaar een stap in de goede richting maar nog steeds onvoldoende. Raden in Verzet onderkent niettemin de inzet van zowel het kabinet als de VNG in dit proces. Toch blijft het beeld over de langere termijn ronduit zorgwekkend. Vanaf 2028 zet het kabinet in op maatregelen die nog niet zijn uitgewerkt, laat staan uitvoerbaar. De onzekerheid over de financiële toekomst van gemeenten wordt daarmee niet weggenomen, maar slechts opgeschoven.
Er is nog steeds geen echte balans tussen de taken die gemeenten krijgen en de middelen die daar tegenover staan. Die structurele onbalans ondermijnt het lokale bestuur en zet publieke voorzieningen onder druk. Zonder structurele bekostiging van jeugdzorg, klimaatbeleid en woningbouw komt de maatschappelijke infrastructuur van Nederland in het geding. Vanaf 2028 dreigen gemeenten opnieuw geconfronteerd te worden met keiharde keuzes. Dat zijn geen abstracte cijfers, maar concrete gevolgen voor onze inwoners
Raden in Verzet begrijpt het besluit van de VNG om de aangekondigde ingebrekestelling op te schorten tot de besluitvorming in augustus. Dat is een verstandig politiek gebaar. Maar het kabinet moet nu werkelijk gaan doorpakken. Gemeenten mogen niet langer leven bij de gratie van incidentele bijstellingen en politieke goodwill. Wat nodig is, is een structureel, realistisch en houdbaar financieel kader, ook en juist voor ná 2027.
Het tweede advies van de Commissie Van Ark, nu naar voren gehaald naar begin 2027, is, zoals wordt gesteld, 'van belang', maar geen garantie. Gemeenten kunnen hun langetermijnverantwoordelijkheden niet blijven baseren op voorlopige tabellen en goede bedoelingen.
Onze boodschap is helder: gemeenten verdienen geen tijdelijke pleisters, maar structurele zekerheid. Raden in Verzet blijft zich daarom onverminderd inzetten voor een toekomstbestendig gemeentefonds, waarin middelen en taken eindelijk in evenwicht zijn gebracht. Wij vragen van het Rijk meer dan woorden en intenties.
Want het zijn de gemeenteraden die straks tegenover hun inwoners staan wanneer de rekening alsnog komt. Wij weigeren die rekening door te schuiven naar een nieuwe generatie raadsleden.
