Interview: staatssecretaris Paul Blokhuis over 4 en 5 mei

Dit jaar kunnen de dodenherdenkingen op 4 mei en de vrijheidsvieringen op 5 mei door de coronacrisis niet plaatsvinden zoals we gewend zijn. Een interview hierover met Paul Blokhuis, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en namens het kabinet betrokken bij het herinneren en herdenken van de Tweede Wereldoorlog. ‘Deze dagen onthouden we ons hele leven’

‘Het kabinet heeft besloten dat er tot 1 september geen evenementen mogen plaatsvinden. Hierdoor kunnen helaas de meeste geplande herdenkingen en vrijheidsvieringen niet doorgaan. In elk geval niet in de oorspronkelijke vorm en met veel mensen bij elkaar.’

‘Ja, dat maakt het extra zuur. Voor alle Nederlanders is dit een grote teleurstelling, in het bijzonder voor de overlevenden van de oorlog en de nabestaanden van de slachtoffers. En ook voor de mensen die keihard hebben gewerkt aan al die prachtige herdenkingen en vieringen. Iedereen wilde 75 jaar vrijheid on-Nederlands groots aanpakken en alles stond al in de startblokken. Het is wel bizar dat we 75 jaar vrijheid nu in beperkte vrijheid gaan vieren. Maar ik ben ervan overtuigd dat het desondanks een indrukwekkende viering wordt.’

‘Het Nationaal Comité 4 en 5 mei is daarmee bezig en heeft suggesties op haar website staan. Veel regionale comités bedenken zelf ook alternatieven. Het is echt geweldig om te zien hoe creatief mensen zijn. Zo heeft iemand bedacht dat alle trompettisten op 4 mei om 19.58 uur voor hun deur het signaal Taptoe Infanterie speelt. Ik vind dat een fantastisch idee. Ik weet zeker dat we 4 en 5 mei van dit jaar door de omstandigheden en de mooie initiatieven de rest van ons leven blijven herinneren.’

‘Omdat het zeldzaam is dat we al zolang kunnen leven zonder oorlogen en conflicten. Zo’n lange periode van vrede komt in onze geschiedenis nauwelijks voor. De meeste Nederlanders weten niet anders dan dat we in vrede en vrijheid leven. Daarom hakken de maatregelen om de coronacrisis te bestrijden er ook zo in. We zijn gewend te kunnen gaan en staan waar we willen. Dat kan nu niet. Onze bewegingsvrijheid is flink beknot. Daarom wordt ook vaak de vergelijking getrokken met de oorlog. Maar de aanpak van corona is wel democratisch tot stand gekomen en andere belangrijke vrijheden zijn onaangetast. We hebben de vrijheid om te zeggen wat we willen, we kunnen liefhebben wie we willen en mogen geloven waarin we willen. We kunnen, kortweg, zijn wie we willen. Zoals we dat al 75 jaar gewend zijn. Dat was in de oorlog wel anders.’

‘Ik vind het belangrijk dat we écht stilstaan bij de verschrikkingen van een oorlog. En dat we beseffen dat vrijheid en onze democratische rechtsstaat heel bijzonder zijn en niet vanzelfsprekend. Dat vergeten we nogal eens. We vinden vrijheid zo normaal, dat we ons niet kunnen voorstellen wat het is om niet in vrijheid te leven. Nu, door de coronacrisis lukt dat waarschijnlijk wel wat beter. Dat maakt deze 75-jarige vrijheidsherdenking speciaal. Ook al leven we in een anderhalvemetersamenleving, ik denk dat we ons dit jaar meer met elkaar verbonden voelen dan voorheen.’

‘Net als de meeste mensen zal ik daarom vooral thuis met mijn vrouw en kinderen stilstaan bij alle slachtoffers en oorlogsgetroffenen. En ook bij de mensen die het lef hebben om - op welke wijze ook - in verzet te gaan en hun leven wagen voor vrijheid. In de nacht van 4 op 5 mei mag ik namens het Kabinet het bevrijdingsvuur ontsteken in Wageningen. Zonder corona had ik met premier Rutte de krans gelegd op de dam, waar dan ongetwijfeld duizenden mensen bij aanwezig zouden zijn.’

(tekst: Ministerie van VWS)